Në bashkëpunim mes Arkivit Shtetëror Presidencial të Republikës së Turqisë dhe Arkivit Shtetëror të Republikës së Maqedonisë së Veriut u hap ekspozita “Dokumentet dhe fotografitë e Maqedonisë në periudhën Osmane”. Ekspozita, e cila përfshin 80 fotografi dhe 28 dokumente për historinë e Maqedonisë dhe përfshin fermane dhe beretë nga sulltanët, vakëfet, një urë historike, fotografi shkollore dhe fotografi të jetës së përditshme, u ekspozua në Njësinë e arkivit Osman në Kagitane.
Duke folur para hapjes, drejtori i Arkivit Shtetëror prof. dr. Ugur Unal tha se kanë kënaqësinë të hapin ekspozitën e krijuar nga puna e përbashkët e institucioneve të dy vendeve
Duke theksuar se dokumentet arkivore, të cilat janë thelbësore për një kuptim të mirëfilltë të historisë, janë kujtime kombëtare dhe ndërkombëtare dhe janë ndër thesaret e vlefshme kulturore dhe historike të shteteve, dr. Unal tha: “Këto dokumente janë gjithashtu shumë të rëndësishme në drejtim të vendosjes së urave. të miqësisë në marrëdhëniet mes dy vendeve. Arkivi Shtetëror i Republikës së Turqisë dhe Arkivi Shtetëror i Republikës së Maqedonisë së Veriut janë shembull i mirë i ndikimit pozitiv të bashkëpunimit në fushën e arkivimit në marrëdhëniet ndërshtetërore”.
Duke theksuar se Arkivi Shtetëror i Republikës së Turqisë ka ruajtur më shumë se 130 milionë dokumente arkivore, nga të cilat 95 milionë i përkasin periudhës osmane dhe 40 milionë asaj të Republikës së Turqisë.
Drejtori Unal vazhdoi me këto fjalë: “Meqenëse Perandoria Osmane ekziston në territorin maqedonas që nga shekulli i 15-të, arkivi ynë përmban shumë burime që lidhen me rajonin”
Sipas dr. Unal, dokumentet arkivore janë një nga mjetet më të mira për ruajtjen e kujtesës së popujve dhe përcjelljen e saj tek brezat e ardhshëm dhe se si institucione arkivore, ata punojnë për t'i bërë këto dokumente të zbulueshme, të aksesueshme dhe të përdorshme.
Duke dhënë informacion për fotografitë dhe dokumentet e ekspozitës, drejtori Unal vazhdoi fjalën e tij me këtë:
“Falë dokumenteve dhe fotografive në këtë ekspozitë të përbashkët që kemi përgatitur, është e mundur që ngjarjet të shihen përmes një procesi historik siç është dekreti i Abdulhamid II i nxjerrë për kompensimin e humbjeve dhe dëmeve të popullit mysliman dhe jomusliman gjatë një zjarr në një Manastir. Gjithashtu, urdhri i Sulltan Abdulazizit për të ndërtuar një shkollë të krishterë në Shkup për fëmijët e krishterë për shkak të pamjaftueshmërisë së asaj ekzistuese, na qëndron si një shembull i mirë që përkon me konceptin Paks Otomana, në atë që tregojnë se Perandoria Osmane mori një rrugë gjithëpërfshirëse, tolerante të diplomacisë dhe respektoi dallimet fetare dhe kulturore të popullit të saj Falë fotografive nga arkivat e vendit, ne kemi mundësinë të dëshmojmë ngjarjet shoqërore, kulturore dhe jetën e përditshme të asaj periudhe - herë me një foto të një çifti të martuar nga Maqedonia osmane me veshjet e tyre tradicionale, dhe herë me një foto të një të vogël fëmijë në ceremoninë e synetisë – sunet”.
Unal shpreson se ekspozita do të kontribuojë në zhvillimin e marrëdhënieve mes dy vendeve.
Drejtori i Arkivit Shtetëror, z. Hrista Najdanov, tha se është i nderuar që merr pjesë në hapjen e ekspozitës së organizuar nga të dy vendet dhe se synojnë që në një të ardhme të afërt ekspozitën ta hapin edhe në Maqedoni.
Najdanov theksoi se në mes të Turqisë dhe Maqedonisë ka bashkëpunim të shkëlqyer për arkivat dhe se do të vazhdojë sepse arkivat kombëtare janë themeli i historisë, burimi i së vërtetës dhe ruajtës i kujtesës.
Z. Hrista Najdanov tha se libri "DOKUMENTET OSMANE PËR HISTORINË E MAQEDONISË - Regjistrimet nga shekulli XIX 1832/33 Sanxhaku i Shkupit, Kaza e Shkupit për popullatën rome kristian-islame dhe hebreje si dhe popullsinë artizanale të krishterë" vëllimi II. libri 2 përgatitur nga doc. dr. Adnan Sherif, i botuar në maqedonisht dhe shqip, do të prezantohet në Arkivin Shtetëror të Republikës së Turqisë në Njësinë Osmane.
Pas fjalimeve u hap ekspozita.
Link i intervistës https://www.aa.com.tr/tr/kultur/belge-ve-fotograflarla-osmanli-doneminde-makedonya-sergisi-istanbulda-acildi/3260197
